ÞETTA YFIRÞYRMANDI LÍKAN.

 

 

 

 

 

 

 

 

Þrátt fyrir að langflestir starfsmenn Landspítalans hafi glaðst mikið þegar Guðlaugur Þór kastaði teningunum og tilkynnti það með endanlegum hætti að nú væri bygging Landspítalans hafin, eru samt ýmsir í vafa. Á margan hátt skiljanlegt. Það er margt sem þarfnast útskýringar sem við starfsmenn upplifum sem sjálfsagða hluti.

Myndin hér fyrir ofan virðist ónáða marga. Fyrst er að geta að öll þessi bygging er ekki eingöngu eiginlegt sjúkrahús. Með þessari nýbyggingu er tækifærið notað og byggt yfir fleiri. Rannsóknarstofan á Keldum verður flutt niðrá Hringbraut. Læknadeild og hjúkrunarfræðideild munu fá húsnæði hér líka. Á það skal bent að læknadeild sameinaðist Háskóla Íslands 1911 en hefur hvergi átt heima þrátt fyrir það. Nú munu þessar háskóladeildir ekki lengur vera á vergangi. Þar með er ég búinn að afgreiða megnið af vinstri helming myndarinnar.

Hinn helmingurinn er sjúkrahús að mestu leiti. Gæta verður að því að þarna koma saman tvö sjúkrahús í eitt og þar að auki önnur starfsemi Landspítalans sem núna er dreifð á minnst 25 mismunandi staði vítt um bæinn. 

Skipstjóri án togara verður aldrei aflakló þrátt fyrir bestu áhöfn í heimi. Þegar nýtt sjúkrahús verður risið verða allar forsendur til staðar til að skapa hér bestu heilbrigðisþjónustu í heimi.

Hver vill ekki njóta þess? 

 

Nýtt Háskólasjúkrahús.

Í dag voru haldnir fundir í báðum hlutum Landspítalans. Tilefnið var að sú nefnd sem Guðlaugur Þór skipaði í haust til að fara yfir þær fyrirætlanir  sem fyrir lágu um nýbyggingu Landspítalans hafði  komist að niðurstöðu. Það var stór hópur starfsmanna mættur  og eftirvæntingin var mikil. Viss ótti hafði læðst að okkur starfsmönnunum núna í vetur að menn væru að hugsa um að hætta við nýbygginguna.

Sá ótti reyndist ekki á rökum reistur. Guðlaugur Þór og Inga Jóna eyddu honum snarlega. Fyrirhugað er að halda áfram af fullum krafti og ekki láta staðar numið fyrr en verkinu er lokið.

Dagurinn í dag er merkisdagur í sögu landsins. 27. febrúar 2008 er dagur sem löngum verður í minnum hafður hjá okkur starfsmönnum Landspítalans. Þegar nýr Landspítali mun fara að taka við sjúklingum munu landsmenn skilja hver munurinn er á nýja og gamla tímanaum.

Þá myndu margir Lilju kveðið hafa.

11. boðorðið og mannát.

 Þetta er grein sem birtist eftir mig í Fréttablaðinu í dag.

 

11. boðorðið og mannát.

Málefni tengd fiskveiðum og vinnslu hafa fjarlægst daglega umræðu okkar Íslendinga. Þessi þróun hefur gerst hratt á síðustu áratugum. Sennilega hefur afli, spretta og veður verið forfeðrum okkar hugleikin s.l. þúsund ár eða svo. Á mannamótum í dag eru þeir sem ræða um sjómenn eða bændur í þaula álitnir svolítið skrítnir. Aðrir hlutir þykja fínni umræðuefni svo sem bankar, peningar og viðskipti.

Ég veit ekki hvort þessi þróun í samfélaginu sé ástæðan fyrir því að líffræðingarnir á Hafrannsóknarstofnun fóru að beita hagfræði við fiskeldi. Hvað sem því líður þá stöndum við frammi fyrir því að hagfræði þeirra hefur skilað okkur hörmulegum árangri í fiskeldi. Hagfræði Hafró gengur út á það að banna mönnum að veiða fisk. Þetta er orðið eins og 11. boðorðið í íslensku þjóðlífi. Meðan við höfðum eingöngu 10 boðorð virkaði þetta vel. Þá sá náttúran um sig sjálf. Ef það var bræla var ekki farið á sjó, það er eins í dag. Ef netin voru hálftóm flutti flotinn sig til. Þegar menn gátu veitt þá veiddu þeir hvað þeir gátu. Samt var alltaf fiskur í hafinu.

Svo kom 11. boðorðið. Bannað að veiða fisk og sérstaklega ekki lítinn ungan fisk. Hver er niðurstaðan? Vægast sagt hörmuleg. Það er ekki mikið af fiski í hafinu. Sá fiskur sem veiðist er horaður með magafylli af afkvæmum sínum. Fiskurinn er ekki bara horaður heldur mun minni en jafnaldrar hans voru þegar menn veiddu eins og þeir gátu.

Þegar við sjáum fréttamyndir af manneskjum sem hafa lent í hungursneyð, rýr, sljó og með þaninn maga vegna eggjahvítuskorts, hvað gerum við þá? Sendum þeim mat ekki satt. Nú ef þessar manneskjur fá engan mat þá deyr stærsti hlutinn og þeir sem lifa af verða vel nærðir og sterkir.  Ef mannát væri viðurkennd iðja hjá mannskeppnunni þegar ekkert annað væri á boðstólnum þá kæmi hungursneyðin mun síður fram ekki satt?

Ég læt öðrum eftir að hártogast frekar með hagfræðikenningar Hafró, enda botnar enginn neitt í þeim. Meginniðurstaðan er sú að takmörkun veiða hefur ekki skilað þeim árangri sem vænst var. Það er ekki ásættanlegt að það sem við höfum haft úr býtum sé horaður, vanþroska fiskur fullur af sjálfum sér.Við ætlumst til betri árangurs þegar mestu mannvitsbrekkur landsins eiga í hlut. Borið saman við almennt hyggjuvit forfeðra okkar þá er árangurinn ansi rýr.

Ég tel að í þessu máli sé brýn þörf á uppstokkun og endurskoðun allra málavaxta. Það er ekki ásættanlegt að bæði þorskurinn og mannlíf út á landi sé nánast að engu orðið. Í þúsund ár beyttu forfeður okkar hyggjuvitinu í umgengni sinni við náttúruna en ekki hagfræði. Hagfræði á vel heima á öðrum sviðum mannlífsins. Að lokum tel ég nauðsynlegt að innleiða sjálfbæra þróun bæði í fiskveiðistjórnun og Hafrannsóknarstofnun ríkisins.

 

 

 

NORÐFJARÐARFLUGVÖLLUR-BÆTUM HEILSUNA MEÐ MALBIKI.

 Sæl öll sömul, þetta er grein sem ég skrifaði í Morgunblaðið um daginn.

 

Austurland er fjarri Reykjavík eins og alkunna er. Ekki það að hvorugur aðilinn sýti það sérstaklega. Sjálfsagt er sú staða kostum hlaðin í flestu tilliti að mati beggja. Við sem búum hér fyrir sunnan erum sjálfsagt hér því við kunnum því vel eða þekkjum ekkert annað. Sömu sögu má sjálfsagt segja um þá fyrir austan.
Nútíma tækni hefur fært fjarlægar byggðir nær hver annari. Tæknin hefur gert okkur kleift að hafa samskipti mun hraðar og örar en áður, án tillits til búsetu. Hægt er að senda gögn á rafrænu formi á sekúndum. Framþróunin hefur einnig sett auknar kröfur á þjóðfélagið. Þessi krafa um hraða og skilvirkni hefur einnig sett mark sitt á heilbrigðiskerfið. Alltaf hafa snör handtök skipt miklu þegar um bráðasjúkdóma eða slys er að ræða. Áður fyrr skipti kannski ekki svo miklu máli hvar þú varst búsettur, svipuð meðferð var í boði á flestum stöðum. Með sívaxandi tækni hefur mismunun aukist með tilliti til búsetu.
Viss meðferð er eingöngu í boði í Reykjavík við bráðum veikindum. Sem dæmi er hægt að nefna bráða kransæðastíflu. Hægt er að meðhöndla hana með blóðþynningarlyfjum hvar sem er. Aftur á móti næst bestur árangur við kransæðastíflu ef sjúklingurinn kemst inn á Landspítalann innan 4-6 klst í hjartaþræðingu. Í henni opnar hjartalæknirinn kransæðina og setur í fóðringu ef þarf. Því hafa þeir einstaklingar sem búa næst Landspítalanum ákveðið forskot. Einnig má nefna nýbura. Það gerist einstaka sinnum að jafnvel eftir eðlilega meðgöngu og fæðingu þarf nýburi gjörgæslumeðferð á Landspítalanum eftir fæðinguna.Til að árangur verði svipaður og hjá Reykvíkingum þarf sjúklingurinn að komast sem fyrst að austan. Vandamálið er að ekki er hægt að senda sjúklinga jafn hratt og tölvupóst á milli landshluta.
Þar með er ég loksins kominn að efninu. Það er flugvöllur rétt hjá Fjórðungssjúkrahúsinu í Neskaupstað. Ekki tekur nema nokkrar mínútur að aka sjúklingi þangað. Galli er samt á gjöf Njarðar því þetta er malarvöllur og oft ekki hægt að lenda vegna aurbleytu. Þá þarf að flytja sjúklinginn á Egilstaðarflugvöll, ferð sem tekur um klukkustund. Um er að ræða fjallvegi sem geta verið viðsjárverðir að vetrarlagi.
Þar sem ég hef oft leyst af á Neskaupstað sem læknir þekki ég þetta á eigin skinni. Þegar kunnugir tjáðu mér að kostnaðurinn við að leggja bundið slitlag á flugvöllinn í Neskaupstað hlypi á 20-30 milljónum gat ég bara ekki orða bundist. Þetta eru þvílíkir smáaurar að það tekur því varla að ræða um það. Þetta malbik verður búið að greiða sig upp á örfáum árum bara í minnkuðum kostnaði við akstur sjúklinga til Egilsstaða. Þegar við bætist betri árangur af meðferð sjúklinga vegna minni tafa við að komast í meðferð þá erum við að tala um endurgreiðslutíma í mánuðum.
Ég skora hér með á ábyrg stjórnvöld að sýna skynsemi í ráðstöfun skattpeninga okkar og malbika Norðfjarðarflugvöll sem allra fyrst, að öðrum kosti eru menn að henda krónunni en spara aurinn.

Hauspokaútsala.

Magnús Thoroddsen hæstaréttalögmaður var í Silfri Egils í dag. Þar er fjallað um niðurstöðu mannréttindanefnd Sameinuðu þjóðanna. Í sjálfu sér er niðurstaða mannréttindanefndar SÞ ekki óvæntur atburður. Þar eru færustu lögfræðingar í heimi að fjalla um hornstein mannréttinda-sanngirnina. Niðurstaða þeirra er að ósanngirni ráði ríkjum á Íslandi. Ósanngirnin er svo alvarleg hér á landi að menn eru bótaskyldir að mati lögfræðinga Sameinuðu þjóðanna. Ekki bara að ríkið sé bótaskylt heldur á íslenska ríkið að breyta sínum egin lögum að mati lögfræðinga Sameinuðu þjóðanna. Þeir sem hafa verið vel lesnir í þessari sögu hafa alla tíð vitað þetta.

Aftur á móti kemur óskammfeilni íslenskra ráðamanna á óvart. Greinilegt er að þeir ætla að beita öllum brögðum til að komast hjá því að fara eftir niðurstöðu SÞ. Nokkrir þverhausar eru í hópi þjóða sem hunsa Sameinuðu þjóðirnar og ef Ísland á að fara í þann flokk verðu maður sjálfsagt að ferðast um heiminn með hauspoka. Sjálfsagt mun Ingibjörg Sólrún sitja með hauspoka í Öryggisráðinu þegar fram líða stundir. Einar K situr sjálfsagt og föndrar við að klippa út 300 þús hauspoka.

Rökfærsla Magnúsar í Silfrinu í dag var skotheld, á því leikur enginn vafi. Ef EKG losar ekki strengina af sér og sínir af sér manndóm mun það verða íslenskri þjóð til ævarandi skammar. Við höfum verið þekkt fyrir eitthvað annað Íslendingar en að vera fulltrúar ósanngirnis í mannréttindum. 

FISKAR Á ÞURRU LANDI.

Sigurjón mágur var að skrifa um reiknikúnstir Hafró. Þar er stuðull sem kallast náttúrlegur dauðdagi fiska. Hann er víst skilgreindur sem sá dauðdagi sem veldur dauða fiska annar en sá dauðdagi sem stafar af veiðum manna. Sem sagt 18 % fiska deyja af náttúrulegum ástæðum.

Við erum í vandræðum með mannskepnuna að átta okkur á ástæðum þess hvers vegna hún lætur lífið. Hvernig er þá hægt að fullyrða að 18% fiska látist á hverju ári af náttúrulegum ástæðum. Við sjáum aldrei alla þessa fiska, vitum ekkert um þá, þeir sökkva allir til botns eða eru veiddir.

Það má segja að þrír möguleikar séu í stöðunni. Þeir lifa og synda. Þeir deyja og eru þá annað hvort veiddir eða sökkva til botns í einu eða öðru formi. Ef 18% deyja og sökkva til botns og við veiðum bara lítinn hluta þá hljóta mjög margir fiskar að hafa það ansi gott og fjölga sér. Þrátt fyrir að veiðar hafi minnkað ár frá ári þá bara minnkar stofninn. Eitthvað er ekki að virka.

Tilgangur fiska er að éta, fjölga sér og deyja. Hljómar kunnuglega ekki satt? Í okkar kerfi virðast þeir bara deyja. Þeir fiskar sem finnast eru horaðir og virðast því ekki éta. Annað hvort er að setja Viagra eða mat í sjóinn.

LANDSPÍTALINN OG SAMKEPPNI UM SJÚKLINGA.

 Þetta er grein sem birtist eftir mig í 24stundum þann 18 jan.

 

 

 Þann 10 janúar s.l. skrifar Hanna Katrín Friðriksson mjög athyglisverða grein í 24 stundir. Þar gerir hún grein fyrir því að hinn lagalegi rammi um val sjúklinga á þjónustu innan heilbrigðiskerfis Evrópu sé vel á veg kominn. Því muni ég geta sótt þjónustu til annarra landa ef svo ber undir á kostnað íslenska ríkisins. Að vísu bendir hún á að einhver skilyrði verði fyrir því. Ef engin óeðlileg bið er eftir aðgerð í heimalandinu eigi maður ekki átt rétt á þessu. Því stefnir í að sjúklingar fari að velja á milli sjúkrahúsa innan ESB og ESS. Þetta hljómar mjög vel.

Þar með er komið að mér sem sjúklingi að taka upplýsta ákvörðun hvar ég vil láta meðhöndla mig. Ég vil að sjálfsögðu fara á það sjúkrahús sem ég treysti best fyrir heilsu minni. Til að leggja mat á það þarf ég upplýsingar. Ef ég ætla í skurðaðgerð vil ég vita hversu margar aðgerðir eru gerðar af þessari tegund á viðkomandi spítala. Hver er árangurinn, hversu margir lenda í aukaverkunum eins og sýkingum eða blæðingum? Hversu margir lifa af eða deyja? Ef aukaverkanir verða svæsnar er þá góð gjörgæsla á spítalanum? Ef ég veikist í öðrum líffærakerfum, eru þá færir sérfræðingar á sjúkrahúsinu til að sinna því? Er verkjameðferðin fullnægjandi? Hvernig er persónuleg aðstaða mín á sjúkrahúsinu? Verð ég á einbýli eða þröngu fjölbýli? Eru fjárhagserfiðleikar á stofnuninni? Er starfsandinn góður?

Þetta eru í raun svipaðar hugsanir sem fara í gegnum kollinn á manni þegar maður kaupir sér flugmiða. Er flugfélagið vel rekið? Hvernig er viðhald flugvélanna. Eru þeir með góða flugmenn?

Hvernig nálgast ég slíkar upplýsingar. Ég veit til þess að sumir erlendir spítalar hafa þessar upplýsingar á heimasíðum sínum og til eru heimasíður sem sérhæfa sig í slíkum upplýsingum. Eftir því sem ég best veit eru engar slíkar upplýsingar handbærar á Íslandi. Slíkum gagnabanka þyrfti að koma á fót sem fyrst svo fólk geti farið að velta möguleikunum fyrir sér. Auk þess væri æskilegt að hafa slíkan samanburð á millli stofnana hérlendis.

Hvernig stöndum við okkur? Gerðar eru liðlega 150 kransæðaaðgerðir á Íslandi á ári. Á sjúkrahúsinu í Lundi í Svíþjóð eru gerðar fleiri en 1000 á ári. Út frá þessum upplýsingum ætti ég að velja Lund. En eru þeir betri en við? Ristilaðgerðir eru samtals um 60-80 á ári á Íslandi. Hluti af þeim geta verið mjög flóknar og er þá fjöldri slíkra aðgerða vel innan við 10 á ári. Sama gildir um erfiðar vélindaaðgerðir og aðgerðir á briskrabbameini, þær eru vel innan við 10 á ári á Íslandi. Svona mætti lengi telja en erfitt er að átta sig á því hvar við stöndum. Til að geta borið okkur saman þarf meiri upplýsingar. Til þess þarf mannafla og peninga.

Þegar kemur að húsnæðismálum og aðbúnaði sjúklinga þá versnar ástandið. Flest híbýlin reist á fyrri helming síðustu aldar og viðhaldið af íslenska ríkinu. Sú stefna í hnotskurn er reynsla gjörgæsludeildarinnar í Fossvogi sem fékk ekki nýtt þak fyrr en allar skúringafötur voru uppiskroppa til að taka við regnvatninu. Þegar mið er tekið af því að nágrannaþjóðir okkar eru í óða önn að reisa ný sjúkrahús, þá held ég að gömlu jálkarnir okkar fölni í samanburðinum. Til að mynda munu Bretar reisa meira en 100 ný sjúkrahús frá 1997 til 2010. Sömu sögu er að segja frá meginlandi Evrópu, Norðurlöndunum og Bandaríkjunum. Sjálfsagt ætla önnur Evrópuríki að vera tilbúinn í slaginn þegar opnað verður fyrir samkeppni um sjúklinga innan ESB og ESS svæðisins. Við erum ekkert eyland í þessum málaflokki.

Ef Landspítalinn ætlar að verða samkeppnishæfur á þessum markaði er hann ekki tilbúinn. Húsnæðisvandi hans er óleystur. Öll hátæknin er til staðar og oft á tíðum geymd á göngum spítalans vegna skorts á geymslurými. Starfsfólkið er gott og fært á sínu sviði. Reyndar svíður því undan umræðunni. Í henni er iðulega rætt um „eyðslu" hjá LSH. Starfsfólkið „keyrir" fram úr fjárlögum eins og óábyrgur 17 ára gutti nýkominn með bílpróf. Þrátt fyrir sífelldan niðurdrepandi málflutning vinnur starfsfólkið eins vel og það getur.

Ég tek undir með Hönnu Katrínu þegar hún bendir á að sameiginlegur markaður verði mikil áskorun fyrir heilbrigðiskerfi Evrópu og um leið að gríðaleg tækifæri muni skapast. Auk þess er ég henni innilega sammála að það hvetji menn til frekari dáða.

Því eru allir starfsmenn Landspítalans til í slaginn um sjúklinga Evrópu, eins og kappreiðarhestur af bestu sort. Vandamálið virðist vera að knapinn sé ekki til í hlaupið með okkur.

 

Kerfisstíflur og mismunandi drullusokkar.

Það er nokkuð merkileg frétt á forsíðu Fréttablaðsins á föstudaginn. Þar kemur fram að við Íslendingar búum svo vel að eiga flest rými fyrir aldraða miðað við nágrannaþjóðirnar. Síðan er gefið í skyn að tregða sé að taka við veikustu einstaklingunum inn á hjúkrunarheimilin. Hingað til hafa þeir sem eru hressastir verið settir í forgang. Tekið er dæmi um aldraðan einstakling sem ekki var hægt að útskrifa af sjúkrahúsi því ekkert pláss var til fyrir hann á hjúkrunarheimili.

Til að fyrirbyggja stíflumyndanir innan kerfisins hefur hið opinbera gripið til sinna ráða. Búið er að semja ný lög. Samkvæmt þeim eiga aðrar manneskjur en áður í öðru húsi að ákveða hverjir komast inn á hjúkrunarheimili. Sem sagt ný nefnd í stað þeirrar gömlu. Ég vona svo innilega að nýr drullusokkur virki betur á stífluna en sá gamli.

Aftur á móti held ég að leysa mætti vandamál sjúkrahúsanna á annan hátt þegar kemur að útskrift einstaklinga í þörf fyrir hjúkrunarrými. Ef sveitafélag viðkomandi einstaklings þyrfti að greiða sjúkrahúsinu beint fyrir leguna þar, eftir að viðkomandi er útskriftarfær væri málið einfaldað mjög. Það væri mikill hvati fyrir sveitafélögin að taka við sínu fólki aftur því mun ódýrara er að greiða fyrir vistun á hjúkrunarheimili en á sjúkrahúsi. Þar með væri stíflan sjálfleyst. Það vill stundum gleymast að buddan slær oftast næst hjartanu.

Mikið veikur eða lítið veikur-einn spítali eða tveir.

 Sæl öll sömul,

þetta er grein sem birtist eftir mig í dag í Morgunblaðinu. 

 

Mikið veikur eða lítið veikur-einn spítali eða tveir.

Nokkur gagnrýni hefur beinst að nýbyggingu Landspítalans. Bent hefur verið á að nýja sjúkrahúsið verði hið mesta ferlíki. Það verði eini vinnustaður mjög margra heilbrigðisstarfsmanna og setji starfsmennina í stöðu þrælsins. Það sé betra að hafa tvö sjúkrahús, þau sé hægt að bera saman og samkeppni myndist á milli þeirra sem myndi leiða af sér betri kjör bæði fyrir starfsmenn og sjúklinga. Auk þess er nýbyggingunni stillt upp á móti þjónustu við aldraða.
Sem starfsmaður Landspítalans fellur maður oft í þá gryfju að taka það sem gefið að fólk skilji og viti hvernig hlutirnir eru á Landspítalanum. Sjálfur hrærist maður í þessu umhverfi daglega og finnst, ranglega, að allir ættu að skilja eðli þeirrar starfsemi sem þar er. Það er ekkert rangt við að gagnrýni komi fram, aftur á móti finnst mér skorta andsvör.
Síðustu áratugir hafa einkennst af stefnuleysi í uppbyggingu á góðu sjúkrahúsi fyrir alla Íslendinga. Þau sjúkrahús sem voru notuð hér í bænum voru allt of lítil og þröng.Til að gera eitthvað voru menn að byggja við og gera upp gamlar einingar.Þegar tillit er tekið til þess að kostnaður við að gera upp gamla einingu er 80% af því að byggja nýtt er þessi stefna mjög heimskuleg.
Spurningin um eitt eða tvö sjúkrahús er mun athyglisverðari. Til allrar hamingju höfum við flest öll verið ekki mikið veikir sjúklingar. Ég vil kalla þann stóra hóp sjálfbjarga sjúklinga. Sjálfbjarga sjúklingar, komast til og frá þjónustinni að mestu leyti á eigin vélarafli. Sem dæmi getum við tekið göngudeildarþjónustu, skurðaðgerðir út í bæ eða einfalda gallblöðrutöku þar sem sjúklingurinn er kominn heim um kvöldmat. Okkur finnst við í raun ekki vera miklir sjúklingar því við erum að mestu sjálfbjarga og oftast vel læknanleg. Sjálfbjarga sjúklingar skipta umræðuna um Landspítalann sára litlu máli, því þessa sjúklinga má meðhöndla í hvaða skemmu sem er. Þeir hafa þrek og þrótt til að fara á staðinn, krefjast þjónustu, eða rífa kjaft ef svo ber undir. Eðli Landspítalans er ekki meðhöndlun sjálfbjarga sjúklinga heldur ósjálfbjarga. Það sem hrjáir umræðuna um Landspítalann er að flestir sem taka þátt í henni hafa verið sjálfbjarga sjúklingar og meta síðan þörf Íslendinga fyrir nýjan Landspítala út frá sinni reynslu. Í raun ósköp skiljanlegt. Fæstir hafa verið mikið veikir til allrar hamingju. Mín reynsla er svolítið önnur. Sem Svæfinga-og Gjörgæslulæknir þá sinni ég mest ósjálfbjarga sjúklingum. Mikið veikum einstaklingum. Allir sem verða mikið veikir eru fluttir á Landspítalann, því er það spítali allra landsmanna. Flest allir sjúklingar Landspítalans eru „aldraðir“ eða veik börn. Sjálfbjarga sjúklingum má mín vegna skipta niður á eins mörg sjúkrahús og spekingar kjósa.
Hvað með ósjálfbjarga sjúklinga. Tökum dæmi. Sá fjöldi hjartaskurðaðgerða sem framkvæmdar eru á Íslandi eru ekki til skiptanna. Hann er rétt nægjanlega mikill til að halda skurðlæknum og öðru starfsfólki okkar í æfingu. Ef við skiptum þeim á tvö sjúkrahús þá fengjum við tvær hjartaskurðdeildir sem hefðu allt of fáa sjúklinga til að halda starfsfólkinu í góðri æfingu. Svo bærum við þær saman. Við myndum bera tvær lélegar deildir saman. Úr yrði einhverskonar aumingjabandalag, tossabekkur. Eina skynsemin fyrir okkur er að efla þá deild sem er til staðar núna. Sú deild yrði síðan borin saman við bestu erlendu sjúkrahúsin í sömu grein. Metnaður okkar á Landspítalanum er að standast slíkan samanburð, sem dúx. Sama á við um fleiri sérgreinar svo sem heilaskurðlækningar.
Nefna má tvö atriði til viðbótar. Það hlýtur að vera dýrara að halda úti tveimur vaktalínum lækna og hjúkrunarfræðinga en einni, launakostnaður er nú einn stærsti útgjaldaliðurinn í rekstri allra fyrirtækja. Þar að auki eru það gömul sannindi í hagfræði að allir sem að rekstri koma, vita að heppilegast er að ákvarðanir í þeim efnum, séu teknar af þeim sem þurfa síðan að búa við ákvarðanirnar. Því ætti að spyrja þá sem hafa verið mjög veikir sjúklingar hvernig þeir vilja hafa hlutina og okkur sem sinnum þeim.

Hvers eiga veikustu sjúklingarnir að gjalda? Þeir hafa aldrei átt eitt gott sjúkrahús þar sem þeir geta fengið alla þjónustu. Vandamálið með mannskepnuna er að hún veikist ekki í pörtum. Ef maður lendir í miklu slysi þá brotna ekki bara beinin. Lungun, hjarta og nýrun geta líka bilað. Ætli það sé notalegt að ferðast um Reykjavík á milli sjúkrahúsa mölbrotinn. Stundum hafa sjúklingarnir verið nær dauða en lífi eftir flutninginn.
Mikið veikir sjúklingar eru ekki til skiptanna. Þeir henta mjög illa fyrir einkarekstur. Þeir hafa búið við slæmar aðstæður á nokkrum sjúkrahúsum í Reykjavík áratugum saman. Þetta er vanræktur hópur sem hefur ekki hátt. Það getur verið að ég verði þræll eins atvinnurekanda en ég vil þá láta sjúklinginn njóta vafans.
Það er mál að linni. Spekingar, setjið ykkur í spor þessara sjúklinga og okkar sem sinnum þeim áður en þið bregðist þeim endanlega. Byggjum eitt gott sjúkrahús fyrir okkar veikustu meðbræður, því þeir eru líka Íslendingar eins og við hin.

Nonni 150 ára og Landspítalinn.

Jón Sveinsson eða Nonni er 150 ára um þessar mundir. Allir þekkja bækur hans og glæstan ritferil. Ég var að lesa um daginn Landspítalabókina sem Gunnar M. Magnússon tók saman. Þar kemur fram að Nonni hafði safnað fé í Evrópu til að byggja holdsveikraspítala á Íslandi. Áður en til þess kom að nýta samskotafé Nonna höfðu danskir Oddfellowar tekið verkið að sér. Þennan sjóð fengu síðan St. Jósefssystur til að byggja Landakotsspítala sem opnaður var 1902. Sjóður Nonna gerði þeim kleift að reisa spítalann á mettíma og þannig ná forystu í spítalarekstri á Íslandi. Þangað flutti öll kennsla læknaskólans. Því má segja að sértrúarfélag hafi fóstrað vöggu heilbrigðismála Íslands fram til 1930 þegar Landspítalinn opnar. Á þeim tíma rann mörgum til rifja getuleysi íslenskra stjórnvalda við að sinna spítalabyggingum og rekstri fyrir landann. Fannst mörgum aumt að þurfa að þyggja ölmusur af trúfélögum í þessum málum. Kemur fram í Ísafold á þessum tíma eftirfarandi "Vafalaust er þetta eini höfuðstaður utan hins kaþólska heims, sem lætur kaþólsku kirkjuna sjá sér fyrir sjúkrahæli, í stað þess að gera það sjálfur eða í samlögum við ríkið, landið."

Ætli það geti hugsast að sagan muni endurtaka sig. Nonni fór í útrás og gerði það gott. Honum tókst að safna fé fyrir spítala í Reykjavík. Hluti skýringarinnar var mikið vafstur yfirvalda og það tómarúm sem myndaðist við það. Sama staða er uppi í dag. Nýr Landspítali er á teikniborðinu og mikill hugur í starfsmönnum hans að standa vel að verki svo Íslendingar þurfi ekki að búa við jafn slæman húsakost og hingað til. Aftur á móti er skortur á skýrum skilaboðum frá Ríkisstjórn Íslands. Spurningin er hvort það vafstur muni leiða til sömu niðurstöðu og um árið og ríkir útrásarmenn muni fylla í tómarúmið með enn einum ölmususpítalanum.