Útrás Heilbrigðiskerfisins eða sjúklinga?

Guðlaugur Þór heilbrigðisráðherra kom fram í 10 fréttum í gærkveldi og ræddi um hugsanlega útrás íslenska heilbrigðiskerfisins. Ég er enn að hugsa hvar? Hvar eigum við að koma fyrir í núverandi kerfi fleiri sjúklingum. Sennilega er ég bara þröngsýnn karl sem áttar sig ekki á möguleikunum.

Einnig nefndi hann samevrópskt flæði sjúklinga. Sérstaklega samnorrænan markað sjúklinga. Þannig að íslenska ríkið myndi greiða fyrir aðgerðir okkar á hinum norðurlöndunum. Í því dæmi felast augljósir möguleikar. Engin þörf verður fyrir að halda við gömlum og þröngum sjúkrahúsum í Reykjavík. Íslendingar eru hvort sem er með annan fótinn alltaf í Köben og geta því allt eins farið þar í aðgerð eða til læknis. Þar með hefur sagan endurtekið sig og við erum kominn á þann reit aftur þegar allir sjúklingar urðu að sigla til Kaupmannahafnar til að fá bót meina sinna.

Það virðist því vera fyrst og fremst um útrás sjúklinga að ræða í þessu dæmi.

Neskaupsstaður.

Kominn á Nesskaupsstað að vinna. Reyni að blogga eftir mætti.

Mikið veikur eða lítið veikur-einn spítali eða tveir.

 Sæl öll sömul,

þetta er grein sem birtist eftir mig í dag í Morgunblaðinu. 

 

Mikið veikur eða lítið veikur-einn spítali eða tveir.

Nokkur gagnrýni hefur beinst að nýbyggingu Landspítalans. Bent hefur verið á að nýja sjúkrahúsið verði hið mesta ferlíki. Það verði eini vinnustaður mjög margra heilbrigðisstarfsmanna og setji starfsmennina í stöðu þrælsins. Það sé betra að hafa tvö sjúkrahús, þau sé hægt að bera saman og samkeppni myndist á milli þeirra sem myndi leiða af sér betri kjör bæði fyrir starfsmenn og sjúklinga. Auk þess er nýbyggingunni stillt upp á móti þjónustu við aldraða.
Sem starfsmaður Landspítalans fellur maður oft í þá gryfju að taka það sem gefið að fólk skilji og viti hvernig hlutirnir eru á Landspítalanum. Sjálfur hrærist maður í þessu umhverfi daglega og finnst, ranglega, að allir ættu að skilja eðli þeirrar starfsemi sem þar er. Það er ekkert rangt við að gagnrýni komi fram, aftur á móti finnst mér skorta andsvör.
Síðustu áratugir hafa einkennst af stefnuleysi í uppbyggingu á góðu sjúkrahúsi fyrir alla Íslendinga. Þau sjúkrahús sem voru notuð hér í bænum voru allt of lítil og þröng.Til að gera eitthvað voru menn að byggja við og gera upp gamlar einingar.Þegar tillit er tekið til þess að kostnaður við að gera upp gamla einingu er 80% af því að byggja nýtt er þessi stefna mjög heimskuleg.
Spurningin um eitt eða tvö sjúkrahús er mun athyglisverðari. Til allrar hamingju höfum við flest öll verið ekki mikið veikir sjúklingar. Ég vil kalla þann stóra hóp sjálfbjarga sjúklinga. Sjálfbjarga sjúklingar, komast til og frá þjónustinni að mestu leyti á eigin vélarafli. Sem dæmi getum við tekið göngudeildarþjónustu, skurðaðgerðir út í bæ eða einfalda gallblöðrutöku þar sem sjúklingurinn er kominn heim um kvöldmat. Okkur finnst við í raun ekki vera miklir sjúklingar því við erum að mestu sjálfbjarga og oftast vel læknanleg. Sjálfbjarga sjúklingar skipta umræðuna um Landspítalann sára litlu máli, því þessa sjúklinga má meðhöndla í hvaða skemmu sem er. Þeir hafa þrek og þrótt til að fara á staðinn, krefjast þjónustu, eða rífa kjaft ef svo ber undir. Eðli Landspítalans er ekki meðhöndlun sjálfbjarga sjúklinga heldur ósjálfbjarga. Það sem hrjáir umræðuna um Landspítalann er að flestir sem taka þátt í henni hafa verið sjálfbjarga sjúklingar og meta síðan þörf Íslendinga fyrir nýjan Landspítala út frá sinni reynslu. Í raun ósköp skiljanlegt. Fæstir hafa verið mikið veikir til allrar hamingju. Mín reynsla er svolítið önnur. Sem Svæfinga-og Gjörgæslulæknir þá sinni ég mest ósjálfbjarga sjúklingum. Mikið veikum einstaklingum. Allir sem verða mikið veikir eru fluttir á Landspítalann, því er það spítali allra landsmanna. Flest allir sjúklingar Landspítalans eru „aldraðir“ eða veik börn. Sjálfbjarga sjúklingum má mín vegna skipta niður á eins mörg sjúkrahús og spekingar kjósa.
Hvað með ósjálfbjarga sjúklinga. Tökum dæmi. Sá fjöldi hjartaskurðaðgerða sem framkvæmdar eru á Íslandi eru ekki til skiptanna. Hann er rétt nægjanlega mikill til að halda skurðlæknum og öðru starfsfólki okkar í æfingu. Ef við skiptum þeim á tvö sjúkrahús þá fengjum við tvær hjartaskurðdeildir sem hefðu allt of fáa sjúklinga til að halda starfsfólkinu í góðri æfingu. Svo bærum við þær saman. Við myndum bera tvær lélegar deildir saman. Úr yrði einhverskonar aumingjabandalag, tossabekkur. Eina skynsemin fyrir okkur er að efla þá deild sem er til staðar núna. Sú deild yrði síðan borin saman við bestu erlendu sjúkrahúsin í sömu grein. Metnaður okkar á Landspítalanum er að standast slíkan samanburð, sem dúx. Sama á við um fleiri sérgreinar svo sem heilaskurðlækningar.
Nefna má tvö atriði til viðbótar. Það hlýtur að vera dýrara að halda úti tveimur vaktalínum lækna og hjúkrunarfræðinga en einni, launakostnaður er nú einn stærsti útgjaldaliðurinn í rekstri allra fyrirtækja. Þar að auki eru það gömul sannindi í hagfræði að allir sem að rekstri koma, vita að heppilegast er að ákvarðanir í þeim efnum, séu teknar af þeim sem þurfa síðan að búa við ákvarðanirnar. Því ætti að spyrja þá sem hafa verið mjög veikir sjúklingar hvernig þeir vilja hafa hlutina og okkur sem sinnum þeim.

Hvers eiga veikustu sjúklingarnir að gjalda? Þeir hafa aldrei átt eitt gott sjúkrahús þar sem þeir geta fengið alla þjónustu. Vandamálið með mannskepnuna er að hún veikist ekki í pörtum. Ef maður lendir í miklu slysi þá brotna ekki bara beinin. Lungun, hjarta og nýrun geta líka bilað. Ætli það sé notalegt að ferðast um Reykjavík á milli sjúkrahúsa mölbrotinn. Stundum hafa sjúklingarnir verið nær dauða en lífi eftir flutninginn.
Mikið veikir sjúklingar eru ekki til skiptanna. Þeir henta mjög illa fyrir einkarekstur. Þeir hafa búið við slæmar aðstæður á nokkrum sjúkrahúsum í Reykjavík áratugum saman. Þetta er vanræktur hópur sem hefur ekki hátt. Það getur verið að ég verði þræll eins atvinnurekanda en ég vil þá láta sjúklinginn njóta vafans.
Það er mál að linni. Spekingar, setjið ykkur í spor þessara sjúklinga og okkar sem sinnum þeim áður en þið bregðist þeim endanlega. Byggjum eitt gott sjúkrahús fyrir okkar veikustu meðbræður, því þeir eru líka Íslendingar eins og við hin.

Ára mót.

Áramót er sérkennilegur tími. Þá er horft um öxl og einnig fram á veginn. Hvað hefur áunnist? Sjálfsagt ýmislegt, en ekki nægjanlegt. Í dag er manni einna efst í huga þegar kemur að landsmálum að Frjálslyndi flokkurinn nánast tapaði í síðustu Alþingiskosningum. Sumum finnst það afrek að halda óbreyttum þingmannafjölda miðað við....Ég get svo sem tekið undir það að vissu leiti. Ég tók örlítinn þátt í kosningabaráttunni og miðað við það sem ég upplifði þar eru úrslitin nokkuð góð.

Ég aðhyllist FF vegna stefnu hans í kvótamálinu og landsbyggðarmálum. Mér finnst það ekki glæst framtíðarsýn að aka frá einni bensínstöðinni að þeirri næstu þegar maður ferðast um landið sitt. Ég vil hafa líf úti á landi. Ég vil að þeir sem eru svo "bilaðir" að vilja búa úti á landi eigi þess kost. Ég vil ekki að það séu neinir afarkostir. Bara sanngjarnir kostir.

Því rær FF á móti straumnum í þessu máli. Ef FF stækkar ekki og dafnar á næstunni er þetta mál dautt. Þingflokkur með 4 menn gerir ekki nein kraftaverk. Ef einhver bilbugur er á mönnum í þessum málaflokki þá munu margir ekki hafa neina ástæðu til að velja FF fram yfir annan flokk. Því þarf að róa að því öllum árum að efla flokkinn á landsvísu og sérstaklega hér á höfuðborgarsvæðinu því hér eru atkvæðin. Ef það tekst ekki munu öll atkvæðin vera hér fyrir sunnan hvort eð er.

"Ég ætla að blogga um þetta"

Það var gert grín að okkur bloggurum í áramótaskaupinu í ár. Við værum eins og gaggandi hænur. Maður verður að geta tekið gríni og auk þess er það ágætt að þessi miðilsbraut fái aukna athygli.

Með tilliti til sögu alls mannkyns er blogg frekar nýr tjáskiptamáti. Það má segja að hann sé enn að slíta barnsskónum. Það sem er augljóst er að þessi nýja tækni við tjáskipti svarar einhverri þörf. Það eitt og sér er ekki réttlæting á tilvist bloggs. Aftur á móti hefur blogg ýmsa kosti. Hægt er að blogga hvenær sem er. Mun fleiri raddir heyrast en ella. Hægt er hjá flestum að svara fyrir sig og enginn grípur fram í fyrir manni. Í þessu yfirspennta tímalausa þjóðfélagi er þetta tækifæri til að koma skoðunum sínum á framfæri. Á öldum áður sátu menn kannski og ræddu málin en eftir að við vorum reknir heim í uppvaskið er enginn tími til þess. Þar að auki létu konurnar plata sig út af heimilunum fyrir mun lægra kaup en þær höfðu áður. 

Auk þess má segja að blogg sé viss ástundun á lýðræði. Hið virka borgaralega lýðræði gerir ráð fyrir þátttöku borgaranna meir en bara á fjögurra ára fresti. Hlutverk okkar er að vera eins og gaggandi hænur sem gefur okkar kjörnu fulltrúum engin grið á milli kosninga. Þannig séð er blogg mikilvægt.

Því er ég bara sáttur við að vera gaggandi hæna, ef við göggum nægjanlega þá ærast menn að lokum. Kær kveðja og gleðilegt ár allar gaggandi hænur. 

Nonni 150 ára og Landspítalinn.

Jón Sveinsson eða Nonni er 150 ára um þessar mundir. Allir þekkja bækur hans og glæstan ritferil. Ég var að lesa um daginn Landspítalabókina sem Gunnar M. Magnússon tók saman. Þar kemur fram að Nonni hafði safnað fé í Evrópu til að byggja holdsveikraspítala á Íslandi. Áður en til þess kom að nýta samskotafé Nonna höfðu danskir Oddfellowar tekið verkið að sér. Þennan sjóð fengu síðan St. Jósefssystur til að byggja Landakotsspítala sem opnaður var 1902. Sjóður Nonna gerði þeim kleift að reisa spítalann á mettíma og þannig ná forystu í spítalarekstri á Íslandi. Þangað flutti öll kennsla læknaskólans. Því má segja að sértrúarfélag hafi fóstrað vöggu heilbrigðismála Íslands fram til 1930 þegar Landspítalinn opnar. Á þeim tíma rann mörgum til rifja getuleysi íslenskra stjórnvalda við að sinna spítalabyggingum og rekstri fyrir landann. Fannst mörgum aumt að þurfa að þyggja ölmusur af trúfélögum í þessum málum. Kemur fram í Ísafold á þessum tíma eftirfarandi "Vafalaust er þetta eini höfuðstaður utan hins kaþólska heims, sem lætur kaþólsku kirkjuna sjá sér fyrir sjúkrahæli, í stað þess að gera það sjálfur eða í samlögum við ríkið, landið."

Ætli það geti hugsast að sagan muni endurtaka sig. Nonni fór í útrás og gerði það gott. Honum tókst að safna fé fyrir spítala í Reykjavík. Hluti skýringarinnar var mikið vafstur yfirvalda og það tómarúm sem myndaðist við það. Sama staða er uppi í dag. Nýr Landspítali er á teikniborðinu og mikill hugur í starfsmönnum hans að standa vel að verki svo Íslendingar þurfi ekki að búa við jafn slæman húsakost og hingað til. Aftur á móti er skortur á skýrum skilaboðum frá Ríkisstjórn Íslands. Spurningin er hvort það vafstur muni leiða til sömu niðurstöðu og um árið og ríkir útrásarmenn muni fylla í tómarúmið með enn einum ölmususpítalanum.

 

Timburmenn, eða þannig sko.

Ég hef aldrei fengið timburmenn, sjálfsagt vegna þess að ég næ aldrei að þynnast upp. Maður á ekki að grínast með svona hluti í alvöru talað. Það var mikil og góð veisla á mínu heimili í köld. Við vorum mörg sem blótuðum Bakkusi, vonandi engum til skaða. Innan um voru einstaklingar sem höfðu aldrei játast honum og höfðu enga þörf og síðan aðrir sem höfðu hætt, sem betur fer. Ef þeir hefðu ekki gert það væru þeir ekki meðal vor í dag. Kalt en satt. Þetta eru hetjur sem maður tekur ofan fyrir og ber virðingu fyrir.

Annars ætlaði ég að minnast á aðra timburmenn. Sökum þess að ég skrifaði í blöðin um daginn um þrengslin á Landspítalanum voru ýmsir sem ræddu þau mál við mig. Sjálfsagt er maður nokkuð einangraður í sínum heimi. Sumir nefndu það sem kost í þrengslunum að þá væri einhver viðstaddur þegar maður gæfi upp öndina. Þá væri einhver til að kalla á hjálp. Að vera á fjölbýli væri góð vörn við lélegri þjónustu. Að pakka sjúklingunum sem síld í tunnu væri góð mótvægisaðgerð við starfsmannaskortinum á Landspítalanum. Ég held að menn séu að veðja á rangann hest, hvaða tryggingu hefur maður fyrir því að herbergisfélaginn sé andvaka og taki eftir því að maður sé að skilja við. 

Annað sem ég varð var við að sumir héldu að til stæði að byggja enn eitt nýtt sjúkrahús í Reykjavík, sem sagt þriðja húsið. Skilaboðin um að allri núverandi sjúkrahússtarfsemi yrði komið í eitt hús virtust ekki hafa komist til skila. Það er mjög miður.

Þannig að ég verð með timburmenn á morgun. 

BHUTTO MYRT !!

Benazir Bhutto (b. 21 June 1953) Þessi kona var myrt í dag. Það virkar á mig sem kjaftshögg.Hún var ekki fullkomin frekar en við hin.Einhver gerði þá kröfu til hennar að hún væri fullkomlega þóknanleg sér.Þar sem það gekk ekki upp þá myrtu þeir hana.Því mætti myrða okkur öll hin líka því enginn er öllum þóknanlegur. Að geta ekki skynjað margbreytileikan í mannlífinu og upplifa eingöngu einn sannleika um lífið er banvænt. Virðing fyrir skoðunum annarra verður að vera hluti af lífsýn okkar allra. Ágætt er að taka til í eigin garði og gott upphaf er að tala ekki niður til annarra og skoðana þeirra. Lífið er í sjálfu sér of stutt til að skapa sér ástæður til að rífast.  

JÓLAHUGLEIÐING.

Jólin eru merkilegur tími. Sjálfsagt hafa jólin ýmsar birtingarmyndir hjá mismunandi einstaklingum. Mjög sennilega hefur æska og uppeldi mikið að segja, eða eins og erfðamengið í mannskepnunni. Þar á móti kemur ætlun okkar um hvernig við höldum okkar jól. Hvernig við höndlum hefðirnar eða nýtum okkur þær til að gera jólin okkar.

Sameiginlegt er þó flestum að jólin eru vegferð með vissum endi sem þó endurtekur sig í sífellu ár eftir ár. Í raun hefst vegferðin um leið og einum jólum er lokið. Annað sem er sameiginlegt flestum er að mikil samvinna á sér stað við undirbúning jólanna. Þessi sameiginlegi undirbúningur er mjög ríkjandi í hegðun flestra. Fjölskyldur eiga sér sameiginlegt markmið, jólin, þar sem undirbúningurinn veitir einna mesta gleði ekki síður en jólin sjálf. Fjölskyldumeðlimir taka höndum saman og hlutverkin skipast eftir því sem gagnast lokamarkmiðinu, gleðilegum jólum. Enginn einn reynir að krýna sig meistara því sigurinn felst í uppskerunni, að allir í fjölskyldunni eigi gleðileg jól. Jólagjafirnar endurspegla þetta vel því flestir eru að velja gjafir fyrir einhvern annan en sjálfan sig og setja sjálfan sig þar með í annað sætið. Því hafa allir í fjölskyldunni hlutverk, oft er það húsmóðirin sem leiðir starfið en reynir þó að gæta þess að allir fái hlutverk við hæfi. Ekki eingöngu vegna þess að margar hendur vinna létt verk heldur miklu frekar að þá finnst öllum að þeir eigi hlut í jólunum. 

Ekki er víst að allir hafi sömu sýn eða reynslu af jólunum. Hvernig við breytum því er vandséð því margt kemur örugglega til. Erfið æska eða slæmar núverandi aðstæður í bland við vandamál. Best væri þó að sem flestir gætu átt góðar stundir í takt við umhverfið.

 

TRÚFRÆÐI Í GRUNNSKÓLUM.

Þorgerður Katrín leggur til að gefinn verði smá slaki á tengslum Þjóðkirkjunnar og Grunnskólum landsins. Þar með var fjandinn laus eða þannig sko. Ég hélt að þessi umræða myndi lognast fljótt útaf en svo virðist ekki ætla að verða raunin. Út frá þessu hafa síðan spunnist umræður um tengsl ríkis og kirkju.

Ég er skráður í Þjóðkirkjuna og er mjög sáttur við það. Í skoðanakönnun myndi ég vera í þeim helmingi þjóðarinnar sem telur sig kristinn. Hinn helmingurinn telur sig vera eitthvað annað. Mér er nokk sama því ég aðhyllist frelsi og líka trúfrelsi. Það virðist sem margur hafi fengið hland fyrir hjartað þegar þessi umræða kom upp á yfirborðið. Menn keppast við að telja þjóðinni trú um að ríkisrekin kirkja sé
það eina í stöðunni. Þeir virðast halda að allir haldi það líka. Þeir vilja telja öllum trú um að þeir haldi það líka. Bara svo að enginn haldi að þeir séu á móti Þjóðkirkjunni.

Að kirkjan sé ríkisrekin samræmist ekki frelsi, trúfrelsi og jafnrétti. Því ber að skilja þessar tvær stofnanir að. Að auki og ekki síður mikilvægt væri það mjög gott fyrir kristna kirkju að vera ekki lagskona ríkiskassans. Kirkjan yrði mun sjálfstæðari og meira lifandi, eins og í frumkristninni. Ég held að það yrði Þjóðkirkjunni til góðs að einkavæða hana.

Annað við þessa umræðu er fáránleikinn. Þegar skortur er á kennurum. Kennarar kvarta sáran yfir kjörum sínum. Allt of margir nemendur í bekk. Samanburðakannanir sýna að íslenskir nemendur standa sig illa. Um hvað snýst umræðan-SMJÖRKLÍPU-hvort og hvernig eigi að kenna kristinfræði í skólum. Ég held að þjóðin sé ekki með öllum mjalla.

Brettið nú upp ermarnar og sköpum góða skóla fyrir börnin okkar.