Hundanámskeð.

Ég var á hundanámskeiði í gær. Já einmitt ég. Kennarinn sagði að við eigendurnir værum ekki síður á námskeiðinu en hundarnir. Hundarnir ættu að læra að hlýða. Við þyrftum að læra að beita hundinn aga. Kennarinn var ekkert lamb að leika sér við. Hún notaði mjög ákveðnar aðferðir. Verðlaun ef hann gerði rétt og harða refsingu ef hann gerði rangt. Þannig fékk hún hundinn til að hlýða. Hundaeigandinn varð að vera samkvæmur sjálfum sér og engar undantekningar því það skilur ekki hundurinn.

Ég er að ala upp 4 börn. Ég held það hafi tekist þokkalega, amk hingað til. Ég el þau ekki upp eins og hunda. Þau skilja undantekningar, að fylgja reglunum ekki alltaf er möguleiki. Aftur á móti hef ég kennt þeim aga. Haft reglur. Ekki bara það. Ég hef reynt að fylgja reglum sjálfur því ólíkt hundum þá er það mjög sterkt að vera gott fordæmi. Til dæmis ef ég myndi sofa á gólfinu fyrir framan hjónarúmið mitt í margar vikur þá myndi hundurinn ekki hætta að hoppa upp í hjónarúmið. Hann yrði sennilega bara ánægður með plássið sem ég eftirléti honum. Aftur á móti myndu börnin mín panta fyrir mig tíma hjá geðlækni.

Núna er skólastarfið að hefjast. Fjölmiðlar fullir af sálfræði um hvernig við eigum að takast á við þessar náttúruhamfarir að börnin okkar fara í skóla. Við eigum að vera góð við börnin, við eigum að kenna þeim aga, við eigum að sýna þeim áhuga, við eigum að grennslast fyrir hvort þau verði fyrir einelti, við eigum að gefa þeim meiri tíma, við eigum að minnka vinnu, við eigum að samræma okkar vinnu og skólagöngu barnanna, við eigum að taka þátt í starfi foreldraFÉLAGSINS, VIÐ EIGUM AÐ VITA MEÐ HVERJUM BARNIÐ OKKAR EYÐIR TÍMA SÍNUM MEÐ, VIÐ EIGUM AÐ VITA HVAÐ BARNIÐ OKKAR SKOÐAR Á NETINU, VIÐ EIGUM AÐ VITA VIÐ HVERN ÞAÐ TALAR VIÐ Í SÍMA OG VIÐ EIGUM AÐ VITA HVAÐ ÞAÐ HUGSAR. 

Ég held að það sé mun auðveldara að ala upp einn hund. 

Gömul fótbrotin kona.

Fyrir all nokkrum árum síðan var ég læknanemi. Ætli þetta viðtal hafi ekki átt sér stað sem ég ætla að segja frá uþb árið 1984.

Ég var að taka sjúkrasögu af gamalli konu frá Vestfjörðum. Ekki man ég hvers vegna hún var komin á Landspítalann í þetta skipti. Ef ég man rétt þá var hún frá Barðastrandarsýslu. Róleg og yfirveguð kona.

Ég tók eftir því að annar ökklinn á henni var illilega skakkur og hafði hún greinilega gengið á jarkanum alla æfi. Ég spyr að sjálfsögðu hvernig standi á þessu. Jú sjáðu til ungi maður, segir hún, ég fótbrotnað þegar ég var 9 ára gömul. Við vorum bændur. Faðir minn bar mig inn í rúm. Hann setti síðan tvær fjalir sitt hvoru megin við brotinn ökklann og batt svo snæri umhverfis fótlegginn. Þarna lá ég síðan þangað til að ég var gróin. Því miður greri brotið svolítið skakkt en það hefur ekki komið svo mikið að sök því gengið hef ég getað allar götur síðan þá.

Þarna sat ég opinmyntur stúdentsræfillinn og reyndi að skynja og skilja hlutskipti fyrri kynslóða. Spurningarnar hringsnerust í höfðinu á mér. Sú fyrsta sem hrökk út úr mér eins og popp korn fannst mér mjög gáfuleg, en það kom svo síðar í ljós að svo var ekki.

HVAÐ SAGÐI LÆKNIRINN? spurði ég.

HVAÐA LÆKNIR? spurði gamla konan.

Nú hófust heilabrot í kolli mínum fyrir alvöru. Bíddu nú við þau kölluðu semsagt ekki á lækninn. 

Þá kom næsta vísindalega úthugsuð spurning frá mér. Kölluðuð þið ekki til lækni þegar þú brotnaðir?

Sú gamla svaraði: TIL HVERS?

Nú var mér öllum lokið, til hvers? Jú en var þetta ekki óskaplega sárt hélt ég áfram, í þeirri vona að ná þræðinum aftur.

Sú gamla svaraði; AÐ SJÁLFSÖGÐU.

Þarna sat ég við rúmstokk þessarar öldnu konu frá einhverju allt öðru tilverustigi en ég sjálfur tilheyrði. Ég barðist við að ná áttum. Hægt og hægt rann upp fyrir mér ýmsar staðreyndir í þessu sérkennilega sakamáli. Því að í dag hefði þessi atburður orðið sakamál hjá barnaverndarnefnd.

Þegar ég svo skildi þetta þá var það þannig að ekki þurfti að kalla til lækni þar sem sjúkdómsgreiningin var augljós. Stúlkan var fótbrotin, það var deginum ljósar og því engin þörf fyrir lækni. Sömuleiðis var meðferðin á færi heimamanna og því ekki nauðsynlegt að kalla til lækninn.

Að beinbroti fylgdu kvalir var sjálfgefið og engin þörf á því að gera veður út af því. Það var bara hluti af lífinu að finna til og kveljast. Að lifa af og komast aftur á fætur var bara vel sloppið. Þessi gamla kona kenndi mér margt þó ég muni alls ekki hvers vegna hún kom til okkar á Landspítalanum.

Síðan ég átti þetta viðtal hef ég oft velt því fyrir mér hvort við getum farið fram á það að finna aldrei til. Allar kynslóðirnar á undan okkur fundu til. Ekki fóru þær í hundana því þá værum við ekki til. Getur verið að við förum í hundana vegna þess að við finnum aldrei til? 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

Tannlæknasvæfingar.

Í Blaðinu í dag er grein um svæfingar vegna tannviðgerða á börnum. Réttara sagt skort á svæfingum. Bent er á að þessi þjónusta fáist í þjóðfélögum sem við berum okkur gjarnan saman við. Sagt er að svæfingalæknar hafi lítinn áhuga á þessum svæfingum vegna þess að þær séu ver borgaðar af Tryggingastofnun miðað við aðrar svæfingar. Sjálfsagt rétt en ekki meginskýringin.

Þessar svæfingar hafa verið stundaðar á stofum tannlækna. Þar hefur ekki verið nein sérstök aðstaða fyrir svæfingar. Svæfingalæknirinn hefur komið með sín tæki og tól í lítill tösku og sett upp svona "mini" svæfingaraðstöðu. Einstaka hafa alltaf svæft fyrir sama tannlækninn árum saman og geta útbúið eitthvað betri aðstöðu fyrir sig.

Að svæfa fólk er ekki hættulaust. Að svæfa börn er vandasamara. Að svæfa börn þar sem unnið er í öndunarveginum er enn vandasamara. Að gera við tennur er oftast ekki hættulegt. Því á vinnuaðstaðan að miðast við þann þátt starfseminnar sem er hættulegastur fyrir sjúklinginn.

Að stunda farandsvæfingar vegna tannviðgerða er steinöld, það er ekki sæmandi nú til dags. Engum skjólstæðingum svæfingalækna í dag er boðið upp á slíkar hörmungaraðstæður nema börnum sem þurfa tannviðgerð. Allir aðrir eru svæfðir við mun betri aðstæður.

Ég held að það sé meginskýringin á því að erfitt sé að fá svæfingalækna til að sinna þessu.

Tannlæknar ættu að koma sér upp einni stofu þar sem allar svæfingar fara fram vegna tannviðgerða. Þar sé vandað til allra hluta, góð vinnuaðstaða, nægur mannafli til að sinna barnasvæfingum og hámarks öryggi tryggt eins og kostur er. Annað er ekki bjóðandi börnunum okkar í dag. 

 

Strætó og nútímafólk.

Það er þetta með strætó. Ég er sennilega með þessa vagna á heilanum. Sennilega vegna þess að þeir eru oftast tómir. Nú á að reyna að hressa upp á þetta allt saman. Í staðinn fyrir ferðir á 30 mínútna fresti þá munu sumar leiðir aka á 15 mín fresti. Það má taka kaffi með sér í vagnana. Námsmenn fá frítt. Þá er það upptalið.

Ég held að frír aðgangur fyrir námsmenn sé góð hugmynd og bíð spenntur eftir að sjá hvort hún virkar. Það er í raun alvörumál að láta þessa vagna aka um allan bæ tóma. Ansi þurfa menn að vera duglegir að kolefnisjafna fyrir þessa tómu vagna.

En í raun erum við að kljást við kynslóðaskipti, eða réttara sagt nýja tíma með nýjum viðmiðum. Spurningin er hvort strætó sé í takt við tímann.

Ég finn það á sjálfum mér og mínum nánustu að við gerum allt aðrar kröfur til strætó en var gert hér á árum áður. Í þá daga var mun meiri tími til stefnu. Þá gat maður velt fyrir sér tímatöflu strætó og hagað ferðum sínum í samræmi við það. Aftur á móti í dag höfum við enga þolinmæði. Stafar það að hluta vegna meiri hraða í þjóðfélaginu en einnig vegna þess að við erum orðin svo vön einkabílnum. Áður fyrr var í mesta lagi einn bíll á hverju heimili og stundum enginn. Þá var það eðlilegt að nota strætó. Núna er það meira spurningin um að láta einhvern af öllum þessum bílum hvíla sig heima og nota strætó í staðinn. Þar með aukast kröfurnar á strætó, að sjálfsögðu. Spurningin er hvort strætó hefur "fattað" það.

Ég held að við séum svo kröfuhörð, hvort það er réttlætanlegt eða ekki, þá viljum við getað gengið út á stoppistöð og það eina sem við þurfum að vita er númer hvað vagninn er sem við eigum að taka. Við viljum ekki þurfa að bíða eftir honum nema í örfáar mínútur og alls ekki þurfa að kunna einhverja tímatöflu. Ef til vill eru þetta of miklar kröfur, jafnvel heimtufrekja. Aftur á móti viljum við nýta strætisvagnana sem best og þá er spurningin hvort við verðum ekki að fara þessa leið til að ná því markmiði. Um það stendur valið.

 

Ratsjárstöðvar og Aronskan.

Allt í einu eigum við að fara að greiða fyrir rekstur ratsjárstöðvanna hér á landi. Þá vakna allir upp við vondan draum. Til hvers eru ratsjárstöðvar? Hafa þær borgarlegt eða hernaðarlegt hlutverk? Hverjum gagnast þær? Það er greinilegt að margir eru á gati og hafa ekki unnið heimavinnuna sína.

Ratsjárstöðvarnar fylgjast með og gera flugumferðarstjórn kleyft að stjórna öllu flugi í kringum landið. Það hljómar vel, meira að segja skapar sú vinna tekjur fyrir landann. Á hverju byggist hin hernaðarlega þýðing þessara stöðva? Hver er kostnaðurinn við þann þátt starfseminnar. Þar skortir okkur upplýsingar til að geta tekið afstöðu. Þeir í utanríkisráðuneytinu virðast hafa verið mjög uppteknir í sumar því svörin liggja ekki á lausu.

Ég held að það sé engin þörf fyrir hernaðarlega starfsemi í ratsjárstöðvunum. Hefðbundnar loftárásir eru nánast útilokaðar, þar að auki væri einhver búinn að hringja í Sollu og tilkynna þær, því vinalönd eru allt umhverfis okkur.

Ég held að Aronskan sé aðal vandamálið með ratsjárstöðvarnar. Þar vinna örfáir tæknimenn við sjálfan reksturinn. Umhverfis þá hefur hlaðist fjöldi starfsmanna sem vilja ekki missa vinnuna. Það var hægt meðan Kaninn borgaði brúsann. Núna eigum við að borga þetta sjálf.Þar stendur hnífurinn í kúnni.

Nú þarf Ingibjörg Sólrún að stilla til friðar á fleiri stöðum en fyrir botni Miðjarðahafs. 

Kennaralaun.

Var að heyra um vinkonu okkar. Hún kenndi 80% í fyrra, fékk fyrir það 150 þús í peningum. Núna ákvað hún að fara í Háskóla og mennta sig betur. Fær frá Lánasjóðnum 160 þús í peningum á mánuði.

Er ekki eitthvað bogið við kennaralaunin? 

Nú er ég hugsi, jafnvel orðlaus.

Þorbergur Þórsson hagfræðingur ritar grein í Morgunblaðið á dag. Hann er áhugamaður um náttúruvernd. Ég er það reyndar líka en bara með öðrum formerkjum. Hann vill að mótvægisaðgerðir stjórnvalda vegna niðurskurðar á þorskafla felist aðallega í tvennu. Í fyrsta lagi eigi þeir sem missa vinnunna vegna fyrrnefnds niðurskurðar að týna rusl á víðavangi heima í héraði. Í annan stað á afgangurinn af þessum atvinnulausu að steypa kóralrif sem yrði síðan sökkt í sæ með verkefnalausum fiskibátum. Þessi kóralrif eru hugsuð sem aðdráttarafl fyrir fiska, þannig að þeim líði betur í sjónum. Þá muni fiskarnir dafna betur og fjölga sér. Það á einnig að húða kóralrifin með skeljasandi svo að gróður tolli betur við þau og auki þar með fjölbreytilekann í flóru hafsins.

Ég geng út frá því að manninum sé full alvara og hann meini vel. Sjálfsagt munu margir "græningjar" taka þessum hugmyndum fagnandi. Aftur á móti þá varð ég svolítið hugsi, eða þannig sko.

Að tína rusl, steypa og sökkva einhverju í sjóinn er ekki mjög sérhæfð vinna. Tökum dæmi. Alkunna er að Mafíósar tína rusl(óæskilegir náungar), steypa þá í bala og henda þeim síðan í sjóinn. Alls ekkert flókið.

Aftur á móti finnst mér því fólki sem mun missa vinnuna misboðið með þessum tillögum. Um er að ræða fólk með sérhæfingu. Sjómenn hafa sérhæfingu og kunnáttu. Einnig landverkafólk. Þetta er tíðarandinn. Öllum finnst lítið koma til þessara starfa og því geti þetta fólk farið í hvaða vinnu sem er. Utanríkisráðherrann vill setja alla á skólabekk að þeim forspurðum. "Allir" vilja segja því fólki sem býr úti á landi og vinnur við fisk hvað það eigi að gera og hvar það eigi að búa. Ekki er hlustað á kröftug mótmæli þessa fólks.

Þegar Mafíósar fleygja einhverjum í sjóinn, steyptum í bala, er ekki heldur hlustað á mótmælin.

Ég er mikill náttúruverndarsinni. Ég forgangsraða reyndar öðruvísi en flestir aðrir slíkir "sinnar". Ég tel að mannskepnan eigi að hafa forgang. Því vil ég "steypa" og "húða" ráðstafanir sem henta hinum dreifðu byggðum. Það mun laða að sér fólk og gera því kleift að búa í sínu plássi.  Þetta mun auka fjölbreytileikann í mannlífinu hringinn í kringum landið.

Eða viljum við bara aka frá einni bensínstöðinni að enn annarri allan hringinn? 

Bakkafjara og Þorlákshöfn.

Nú eru allri að tala um Bakkafjöru og Þorlákshöfn. Sumir vilja fá stórskipahöfn í Þorlákshöfn. Aðrir vilja fá Bakkafjöru. Sumir vilja hvorutveggja. Aðrir segja að stórskipahöfn í Þorlákshöfn hafi ekkert með Bakkafjöru að gera. Bakkafjara sé samgöngumál Eyjamanna. Þorlákshöfn sé allt annað.

Ég segi nú bara að menn eigi að ræða saman um málin áður en þeir ákvaða hvað er hvað. 

Mótvægisaðgerðir-hvurra?

Í kvöldfréttatímanum var sagt frá því að Sunnlendingar ætla að skapa sínar eigin mótvægisaðgerðir vegna niðurskurðar þorskaflans á komandi vetri. Gott framtak. Sjálfsagt vita heimamenn best hvar skóinn kreppir að.

Hin hliðin á peningnum er sú að menn hafa sjálfsagt verið farnir að örvænta eftir slíkum aðgerðum frá hendi stjórnvalda. Á þeim bæ virðast allir hafa verið í góðu sumarfríi sl vikur. Það læðist að manni sá grunur að menn tali í austur og vestur í þessum málaflokki. Ingibjörg Sólrún var á Hólum í dag. Það er gamalt fræðasetur. Í viðtali sagði Utanríkisráðherrann að með góðri nettengingu og handfylli af menntamönnum væri hinum dreifðu byggðum ekkert að vanbúnaði að sækja fram á veginn til framtíðar. 

Ef maður hefur ekki áhuga á menntun og getur ekki veitt þorsk með nettengingu hvað á maður þá að gera? Á að umbreyta sjómönnum í menntamenn. Ef þeir vilja það ekki eiga þeir þá setjast fyrir framan tölvu með góðri nettengingu og blogga. Hver er þorskur í þessum vangaveltum? Er ég svona einfaldur að halda að fullfrískir íslenskir karlmenn, sjálfráða, fjárráða og haldnir löngun og áhuga á að sigla út á hafið og veiða fisk hafi lítinn sem engan áhuga á að sitja fyrir framan háhraðatengingu heima í stofu. 

Hér held ég að menn tali tungum tveim. Ég held að landsbyggðarmenn vonist eftir mótvægisaðgerðum við hæfi, einhverri vinnu sem hentar þeim. Stjórnmálamenn ætla að breyta sjómönnum í háhraðanetamenn. Hvað verður um þá sem falla milli skips og bryggju, verða þeir sendir á einhverskonar hæli eða betrunarvist?

Ekki nema von að menn fari að dikta upp sínar eigin mótvægisaðgerðir. 

 

Mr. Bormann og Vestmannaeyjar.

Ég var í Vestmannaeyjum sl viku. Ræddi og skrafaði við heimamenn. Samgöngumál brenna á Eyjamönnum eins og búast má við, þetta er nú einu sinni eyja umlukin hafi. Ekki beint einfalt mál að bruna í bæinn. Göngin eru komin út af borðinu, ég segi nú til allra hamingju því ég hefði þá aldrei þorað til eyja aftur. Síðan eru eftir tveir kostir. Annar er að byggja bryggju á sandi. Samkvæmt heilagri ritningu og heilbrigðri skynsemi lofar það ekki góðu. Þar að auki felst í þeirri leið fjallvegur, þe Hellisheiði sem getur oft verið leiðigjörn, ófærð eða mikil þoka. En samtals er tíminn frá Eyjum til byggða uþb 2-2,5 klst. Það gerir ávinning upp á 1 klst miðað við núverandi ástand. Hvað sandbryggjan á að kosta veit ég ekki en gefins er hún ekki.

Hinn kosturinn er að kaupa nýjan Herjólf, ekki bara einn heldur tvo. Hafa þá hraðskreiðari þannig að tíminn milli lands og Eyja verði 2 klst. Þá verður heildarferðartíminn um 2,5 klst. Aftur sparnaður um eina klst miðað við núverandi ástand. Ef þessi kostur verður fyrir valinu vinnst margt. Ferðum fjölgar. Það gefur Eyjamönnum möguleika á því að ákveða með stuttum fyrirvara að skreppa upp á land en núna þurfa þeir að panta far með Herjólfi með löngum fyrirvara um helgar. Þetta er í raun óþolandi. Ef við veltum fyrir okkur að aðrir landsmenn geta skroppið eftir sínum þjóðvegum þegar þeim dettur í hug ef veður leyfir. Því myndi þetta  leiða til jöfnunar. Annar kostur er að höfnin í Þorlákshöfn myndi nýtast og þær fjárfestingar sem í henni liggja. Auk þess sleppa menn við fjallveg-Hellisheiðina. Einnig þarf ekki að betrumbæta vegakerfið í kringum Bakka sem óneitanlega þarf að gera. Kolefnisjöfnun er í tísku þessa dagana. Í staðin fyrir að allir Eyjamenn séu að aka um Suðurland þá eru allir bílarnir þeirra kyrrstæðir í ferju og menga því  mun minna.

Því er það algjörlega óskiljanlegt að Mr Bormann ætlar að byggja framtíð samgöngumála Eyjamanna á sandi. Þar að auki gat ég ekki betur heyrt en að flestir Eyjamenn sem ég ræddi við væru mér sammála. Mr Bormann ætti kannski að gera eina létta skoðanakönnun í Eyjum. Eða er hann að hugsa um einhverja aðra en þá?